Η αναγκαιότητα των προδιαγραφών

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία τροφίμων είναι εκτενής και λεπτομερής στην διατύπωση των απαιτήσεών της. Εύκολα προσβάσιμη για κάθε ενδιαφερόμενο στην ιστοσελίδα του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, (ΕΦΕΤ) και άλλων αρμόδιων υπηρεσιών και οργανισμών.

Δέσμευση της διοίκησης

Ο υποψήφιος εξαγωγέας πρέπει να είναι ενημερωμένος για τις νομοθετικές και κανονιστικές απαιτήσεις και να παρέχει τους απαραίτητους πόρους για την συνεπή εφαρμογή τους. Η απασχόληση αρμόδιου επιστημονικού προσωπικού εγγυάται την δέσμευση του εξαγωγέα για την συμμόρφωση με συστήματα ασφάλειας τροφίμων, την ορθή επισήμανση και σύσταση των προϊόντων.

Η νομοθεσία των τροφίμων μπορεί να βρεθεί συγκεντρωμένη στους παρακάτω συνδέσμους.

• Ενωσιακή νομοθεσία όπως συγκεντρώνεται στη κεντρική σελίδα του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων

https://www.efet.gr/index.php/el/nomothesia/koinotiki-nomothesia

• German regulations on the import of food

https://www.bmel.de/EN/topics/consumer-protection/food-hygiene-safety/german-import-conditions-food.html

Σκοπός των παρεχόμενων πληροφοριών στην ετικέτα τροφίμων είναι:

• Η προστασία της υγείας και των συμφερόντων των καταναλωτών
• Η ενημέρωση των τελικών καταναλωτών
• Η ασφαλής χρήση των τροφίμων, με ιδιαίτερη έμφαση στους υγειονομικούς, οικονομικούς, περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και δεοντολογικούς παράγοντες
• Η ελεύθερη κυκλοφορία των τροφίμων και η προστασία των παραγωγών και η προώθηση ποιοτικών προϊόντων

Όσον αφορά την σήμανση των τροφίμων, ισχύουν οι, από 13.12.2014 υποχρεωτικές σε όλα τα Κ-Μ ΕΕ, κοινές ευρωπαϊκές προδιαγραφές, βάσει του Κανονισμού 1169/2011 περί Σήμανσης Τροφίμων (περισσότερες πληροφορίες υπό https://tinyurl.com/ycklodqr  ή στην ιστοσελίδα του γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Τροφίμων και Γεωργίας υπό https://tinyurl.com/ycawz37t ). Σύμφωνα με τον εν λόγω Κανονισμό, οι συσκευασίες των προϊόντων διατροφής φέρουν υποχρεωτικά τις εξής πληροφορίες:

2.1 Υποχρεωτικές Πληροφορίες που Περιλαμβάνονται στην ετικέτα

• Πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα και τη σύνθεση, τις ιδιότητες ή άλλα χαρακτηριστικά του τροφίμου - Περιγραφή/ονομασία του προϊόντος
• Πληροφορίες σχετικά με την προστασία της υγείας των καταναλωτών και την ασφαλή χρήση ενός τροφίμου: (α) Σύνθεση Τα συστατικά του προϊόντος, συμπεριλαμβανομένων των 14 σημαντικότερων ουσιών και των ενδεχόμενων αλλεργιών ή πεπτικών διαταραχών που μπορεί να προκληθούν από την κατανάλωση του προϊόντος , (β) Διατηρησιμότητα (Την ημερομηνία λήξης ή κατανάλωσης), (γ) Αντίκτυπο στην υγεία
• Πληροφορίες σχετικά με τα διατροφικά χαρακτηριστικά (Θρεπτική αξία. Ειδικές Διαιτητικές Απαιτήσεις)
• Καθαρό βάρος
• Επωνυμία/εταιρείας, Δ/νση

Κριτήριο Αξιολόγησης της Ανάγκης Παροχής μιας Υποχρεωτικής Πληροφορίας: Η ευρεία ανάγκη της πλειονότητας των καταναλωτών για ορισμένες πληροφορίες στις οποίες αποδίδουν σημαντική αξία ή τα τυχόν γενικώς αποδεκτά οφέλη για τον καταναλωτή

Οι πληροφορίες για τα τρόφιμα πρέπει να είναι ακριβείς, σαφείς και κατανοητές για τον καταναλωτή

Οι πληροφορίες για τα τρόφιμα δεν πρέπει να αποδίδουν σε οποιοδήποτε τρόφιμο τις ιδιότητες πρόληψης, αγωγής ή θεραπείας οιασδήποτε ανθρώπινης ασθένειας, ούτε να αναφέρονται σε τέτοιες ιδιότητες (εξαίρεση φυσικά μεταλλικά νερά και τα τρόφιμα ειδικής διατροφής)

Τα παραπάνω ισχύουν και στη διαφήμιση τους και στην παρουσίαση των τροφίμων, σχήμα, μορφή, υλικό συσκευασίας

Όλες οι υποχρεωτικώς αναγραφόμενες πληροφορίες πρέπει να είναι ευανάγνωστες και σαφείς και να ευρίσκονται σε ευδιάκριτη θέση επί της συσκευασίας του προϊόντος.

Δεν πρέπει να είναι παραπλανητικές ως προς τα παρακάτω:

• Ως προς τα χαρακτηριστικά του τροφίμου και ιδίως τη φύση, την ταυτότητα, τις ιδιότητες, τη σύνθεση, την ποσότητα, τη διατηρησιμότητα, τη χώρα καταγωγής ή τον τόπο προέλευσης, τη μέθοδο παρασκευής ή παραγωγής του
• Ως προς την απόδοση στο τρόφιμο αποτελεσμάτων ή ιδιοτήτων που δεν έχει
• Ως προς τον υπαινιγμό ότι το τρόφιμο έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ενώ στην πραγματικότητα όλα τα παρόμοια τρόφιμα έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, ιδιαίτερα τονίζοντας την παρουσία ή απουσία ορισμένων συστατικών και/ή θρεπτικών ουσιών
• Παραπλανούμε όταν προτείνουμε, μέσω της εμφάνισης, της περιγραφής ή των εικονογραφημένων παραστάσεων, την ύπαρξη συγκεκριμένου τροφίμου ή συστατικού, ενώ στην πραγματικότητα ένα φυσικώς ενεχόμενο συστατικό ή ένα συστατικό που χρησιμοποιείται συνήθως στο εν λόγω τρόφιμο έχει υποκατασταθεί από διαφορετικό συστατικό

Την τήρηση των προδιαγραφών επιβλέπει η Αρχή για την Παρακολούθηση των Προϊόντων Διατροφής των Ομοσπονδιακών γερμανικών Κρατιδίων.

Σε ορισμένα είδη διατροφής ισχύουν ειδικές υποχρεωτικές επισημάνσεις, όπως για παράδειγμα η προέλευση του προϊόντος.

Τα προϊόντα αυτά είναι:

• Βοδινό κρέας (ακατέργαστο), όπου πρέπει να αναγράφεται η χώρα γέννησης, εκτροφής, σφαγής και τεμαχισμού του ζώου
• Κρέας από χοίρους, αιγοπρόβατα και πουλερικά, όπου πρέπει να αναγράφεται ο τόπος εκτροφής και σφαγής
• Αυγά και νωπά οπωροκηπευτικά, όπου πρέπει να αναγράφεται η χώρα παραγωγής
• Μέλι, ελαιόλαδο και συσκευασμένα βιολογικά προϊόντα με το λογότυπο ΒΙΟ της ΕΕ: Χώρα παραγωγής και, σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες της μίας, η ένδειξη „EU“, „Nicht-EU“ ή „EU/Nicht-EU“. (http://www.bmel.de/DE/Ernaehrung/Kennzeichnung/kennzeichnung_grafik_node.html)
• Για τα βιολογικά προϊόντα, επιπλέον της ευρωπαϊκής πιστοποίησης, μπορεί να τεθεί και η γερμανική σφραγίδα πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων (περισσότερες πληροφορίες: https://www.oekolandbau.de/bio-siegel ).
• Επισήμανση ταυτότητας. Το τυπωμένο οβάλ σήμα στην συσκευασία γαλακτοκομικών προϊόντων και κρέατος, σημαίνει ότι η εταιρεία που εμπορεύεται ή συσκευάζει το προϊόν, ακολουθεί και συμμορφώνεται με τους επιβεβλημένους από την ΕΕ κανόνες υγιεινής. Αποτελείται από τα ακόλουθα στοιχεία:

1. Τη συντόμευση του κράτους μέλους, δηλαδή "DE" για Γερμανία
2. Τον αριθμό αδείας του προϊόντος και τη συντόμευση του Κρατιδίου, στο οποίο εδρεύει η εταιρεία.
3. Την συντόμευση για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα για προϊόντα που προέρχονται από εταιρείες εντός ΕΕ. Εισαγωγικά έγγραφα: Η κυκλοφορία αγαθών εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι καταρχήν ελεύθερη. Τα συνοδευτικά έγγραφα εμπορεύματος όπως τιμολόγιο, φορτωτική, packing list, πιστοποιητικό προέλευσης αφορούν στην εκάστοτε συμφωνία με τον Γερμανό εισαγωγέα.

2.2 Πώληση εξ’ αποστάσεως (e-shop)

1. Οι υποχρεωτικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες πριν από την ολοκλήρωση της αγοράς και εμφανίζονται στο υλικό που υποστηρίζει την εξ αποστάσεως πώληση ή παρέχονται με άλλα κατάλληλα μέσα που καθορίζονται σαφώς από τον υπεύθυνο επιχείρησης τροφίμων.
2. Όταν χρησιμοποιούνται άλλα κατάλληλα μέσα, οι υποχρεωτικές πληροφορίες για τα τρόφιμα παρέχονται χωρίς πρόσθετες χρεώσεις από τον υπεύθυνο επιχείρησης τροφίμων προς τους καταναλωτές
3. Κατά τη στιγμή της παράδοσης, οι υποχρεωτικές ενδείξεις είναι διαθέσιμες
4. Τα παραπάνω ισχύουν και για μη προσυσκευασμένα τρόφιμα που προσφέρονται προς πώληση με επικοινωνία εξ αποστάσεως

2.3 Διατροφική Δήλωση

Βασικό στοιχείο της επισήμανσης αποτελεί η διατροφική δήλωση, συνήθως σε μορφή πίνακα με  πληροφορίες για την ενεργειακή αξία,  τις ποσότητες σε λιπαρά, πρωτεϊνες, υδατάνθρακες και αλάτι. Η διατροφική δήλωση μπορεί να συμπληρωθεί με αναγραφή των ποσοτήτων ενός ή περισσοτέρων από  μονοακόρεστα, πολυακόρεστα λιπαρά, ανάλυση των περιεχομένων υδατανθράκων σε σάκχαρα, πολυόλες, άμυλο, εδώδιμες ίνες και βιταμίνες ή ανόργανα συστατικά. Οι  τιμές εκφράζονται  ανά 100 g ή ανά 100 ml, βασίζονται στην ανάλυση του τροφίμου από τον παρασκευαστή ή και σε υπολογισμό με βάση τις γνωστές ή τις πραγματικές μέσες τιμές των συστατικών που χρησιμοποιήθηκαν. Η έκφραση των τιμών γίνεται και ανά μερίδα ή ανά μονάδα κατανάλωσης υπό τον όρο ότι η χρησιμοποιούμενη μερίδα ή η μονάδα ορίζεται ποσοτικά και δηλώνεται ο αριθμός των μερίδων ή μονάδων που περιέχονται στη συσκευασία.

Η διατροφική δήλωση μπορεί να συμπληρωθεί με αναγραφή των ποσοτήτων ενός ή περισσοτέρων από τα εξής:

1. Μονοακόρεστα
2. Πολυακόρεστα
3. Πολυόλες
4. Άμυλο
5. Εδώδιμες ίνες
6. Βιταμίνες ή ανόργανα συστατικά
7. Η ενεργειακή αξία ή η ενεργειακή αξία μαζί με τις ποσότητες σε λιπαρά, κορεσμένα, σάκχαρα και αλάτι

Υπολογισμός Ενεργειακής Αξίας

Οι τιμές βασίζονται:

• Στην ανάλυση του τροφίμου από τον παρασκευαστή
• Σε υπολογισμό με βάση τις γνωστές ή τις πραγματικές μέσες τιμές των συστατικών που χρησιμοποιήθηκαν, ή
• Σε υπολογισμό με βάση γενικώς καθορισμένα και αποδεκτά δεδομένα

Πως εκφράζονται;

• Έκφραση ανά 100 g ή ανά 100 ml
• Έκφραση σε βάση ανά μερίδα ή ανά μονάδα κατανάλωσης υπό τον όρο ότι η χρησιμοποιούμενη μερίδα ή η μονάδα ορίζεται ποσοτικά στην ετικέτα και ότι δηλώνεται ο αριθμός των μερίδων ή μονάδων που περιέχονται στη συσκευασία επιπλέον της μορφής έκφρασης ανά 100 g ή ανά 100 ml
• Όταν οι ποσότητες των θρεπτικών συστατικών εκφράζονται σε βάση ανά μερίδα ή ανά μονάδα κατανάλωσης μόνο, η ενεργειακή αξία εκφράζεται ανά 100 g ή ανά 100 ml και σε βάση ανά μερίδα ή ανά μονάδα κατανάλωσης μόνο
• Η χρησιμοποιούμενη μερίδα ή μονάδα αναγράφεται πολύ κοντά στη διατροφική δήλωση

2.4 Επισημάνσεις – απαραίτητες πληροφορίες στη συσκευασία των τροφίμων

Γενικά, οι ακόλουθες πληροφορίες πρέπει να αναγράφονται στη συσκευασία στα γερμανικά:

• Συστατικά (ποσότητες σε % κατά περίπτωση και κατά φθίνουσα σειρά)
• Συμβουλές για αλλεργίες
• Κατανάλωση πριν από την ημερομηνία (Mindestens haltbar bis: DD.MM.YYYY ή Mindestens haltbar bis Ende: MM.YYYY εάν υπάρχει μεγάλη διάρκεια ζωής)
• Καθαρό βάρος και σύμβολο "e"
• Πληροφορίες για τον παραγωγό (διεύθυνση στην ΕΕ)
• Προέλευση του προϊόντος
• Κωδικός παρτίδας (ιχνηλασιμότητα)
• Γραμμικός κώδικας που αντικατοπτρίζει το GTIN (Global Trade Item Number) https://www.gtin.info/
• Οδηγίες για την προετοιμασία, τη χρήση και την αποθήκευση

Ορισμένα χαρακτηριστικά της συσκευασίας είναι σημαντικά στην γερμανική αγορά.

Η «αναγνωσιμότητα» η εμφάνιση της πληροφορίας επί της συσκευασίας, το μέγεθος και η ένταση των ενδείξεων, το «οπτικό πεδίο» οι επιφάνειες της συσκευασίας που μπορούν να διαβαστούν από μία οπτική γωνία καθώς και το «κύριο οπτικό πεδίο» το οπτικό πεδίο της συσκευασίας το οποίο είναι το πιο πιθανό να δει ο καταναλωτής με την πρώτη ματιά, κατά τον χρόνο της αγοράς.

2.5 Ιχνηλασιμότητα

Η ιχνηλασιµότητα συνίσταται στην δυνατότητα εξακρίβωσης της προέλευσης των προϊόντων από άκρη σε άκρη της τροφικής αλυσίδας, από το αγρόκτηµα έως τη µεταποίηση, τη µεταφορά, την αποθήκευση, τη διανοµή και τη λιανική πώληση στον καταναλωτή.

Οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίµων πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν την προέλευση των συστατικών που ενσωματώνονται στα τρόφιμα, προμηθευτές και πελάτες. Οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων εγκαθιδρύουν συστήµατα και διαδικασίες που καθιστούν τις πληροφορίες αυτές διαθέσιμες στις αρμόδιες αρχές, εάν αυτές το ζητήσουν.

Τα τρόφιµα πρέπει να φέρουν κατάλληλη επισήµανση ή σήµα αναγνώρισης ώστε να διευκολύνεται η ανιχνευσιµότητά τους και η απόσυρση των επικίνδυνων τροφίµων από την αγορά.

2.6 Ισχυρισμοί διατροφής και υγείας στα τρόφιμα

(https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=LEGISSUM%3Al21306)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 432/2012  θεσπίζει τον κατάλογο των επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας, εξαιρουμένων όσων αφορούν τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας και την ανάπτυξη και υγεία των παιδιών.

Η χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας επιτρέπεται μόνον εάν η παρουσία, η απουσία ή η μειωμένη περιεκτικότητα μιας ουσίας σε ένα τρόφιμο έχει αποδεδειγμένα ευεργετικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με αποδεκτά επιστημονικά δεδομένα. Οι ουσίες αυτές πρέπει να παρέχονται σε ποσότητες τροφίμων που μπορούν να καταναλωθούν σε εύλογα πλαίσια και σε περιεκτικότητα που παρέχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Βασικές έννοιες

Ισχυρισμός: κάθε μήνυμα ή απεικόνιση, η οποία δεν είναι υποχρεωτική σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ ή εθνική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένης τυχόν εικαστικής, γραφικής ή συμβολικής απεικόνισης, υπό οποιαδήποτε μορφή, η οποία δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το τρόφιμο έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Θρεπτική ουσία: οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες, τα λιπαρά, οι εδώδιμες ίνες, το νάτριο, οι βιταμίνες και τα ανόργανα άλατα που απαριθμούνται στο παράρτημα του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011, και ουσίες που ανήκουν σε μια από αυτές τις κατηγορίες, ή αποτελούν συστατικά τους.

Άλλη ουσία: μία ουσία η οποία δεν είναι θρεπτική αλλά επιφέρει θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα.

Διαχωρισμός Ισχυρισμού διατροφής – ισχυρισμού υγείας

• Ισχυρισμός διατροφής: κάθε ισχυρισμός που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το τρόφιμο διαθέτει ιδιαίτερες ευεργετικές θρεπτικές ιδιότητες λόγω:

1. της ενέργειας (θερμιδικής αξίας) που:

• παρέχει,
• παρέχει σε μειωμένο ή αυξημένο ποσοστό, ή
• δεν παρέχει, ή/και

2. και των θρεπτικών και άλλων ουσιών που:

• περιέχει,
• περιέχει σε μειωμένο ή αυξημένο ποσοστό, ή
• δεν περιέχει.

Σύγκριση μεταξύ τροφίμων - συγκριτικοί ισχυρισμοί διατροφής

Μπορεί να γίνεται σύγκριση μόνον μεταξύ τροφίμων της ίδιας κατηγορίας, λαμβάνοντας υπόψη μία σειρά τροφίμων της εν λόγω κατηγορίας

Η διαφορά στην ποσότητα μιας θρεπτικής ουσίας ή/και της ενεργειακής αξίας πρέπει να αναφέρεται, και η σύγκριση πρέπει να αφορά την ίδια ποσότητα τροφίμου

Οι συγκριτικοί ισχυρισμοί διατροφής συγκρίνουν τη σύνθεση του εν λόγω τροφίμου με μια σειρά τροφίμων η σύνθεση των οποίων δεν τους επιτρέπει να φέρουν ισχυρισμό, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων άλλων εμπορικών ονομάτων

• Ισχυρισμός υγείας: κάθε ισχυρισμός που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σχέση μεταξύ μιας κατηγορίας τροφίμων, ενός τροφίμου ή ενός συστατικού του και της υγείας.

1. Ισχυρισμός μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας: Κάθε ισχυρισμός υγείας που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση μιας κατηγορίας τροφίμων, ενός τροφίμου ή ενός συστατικού του, μειώνει σημαντικά τον παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση μιας ανθρώπινης ασθένειας.
2. Ισχυρισμός υγείας που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση μιας κατηγορίας τροφίμων, ενός τροφίμου ή ενός συστατικού του, μειώνει σημαντικά τον παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση μιας ανθρώπινης ασθένειας.

Οι ισχυρισμοί υγείας δεν θα πρέπει:

1. να είναι ψευδείς, διφορούμενοι ή παραπλανητικοί·
2. να δημιουργούν αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλεια ή τη θρεπτική επάρκεια των άλλων τροφίμων·
3. να ενθαρρύνουν την υπερβολική κατανάλωση ενός τροφίμου·
4. να υποδηλώνουν ότι μια ισορροπημένη και ποικίλη διατροφή δεν μπορεί να παρέχει επαρκείς ποσότητες των θρεπτικών ουσιών·
5. να υπονοούν ότι μπορεί να επηρεαστεί η υγεία από τη μη κατανάλωση του τροφίμου·
6. να αναφέρονται σε ρυθμό ή ποσότητα απώλειας βάρους·
7. να αναφέρονται σε συστάσεις μεμονωμένων επαγγελματιών στον τομέα της υγείας.

Η χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας επιτρέπεται μόνον:

• Εάν η παρουσία, η απουσία ή η μειωμένη περιεκτικότητα μιας ουσίας σε ένα τρόφιμο έχει αποδεδειγμένα ευεργετικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με αποδεκτά επιστημονικά δεδομένα.
• Οι ουσίες αυτές πρέπει να παρέχονται σε ποσότητες τροφίμων που μπορούν να καταναλωθούν σε εύλογα πλαίσια και σε περιεκτικότητα που παρέχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Οι ισχυρισμοί υγείας επιτρέπονται μόνον εφόσον στην επισήμανση παρέχονται οι ακόλουθες πληροφορίες:

1. ο πληθυσμός-στόχος του ισχυρισμού·
2. δήλωση που επισημαίνει τη σπουδαιότητα της ποικίλης και ισορροπημένης διατροφής και του υγιεινού τρόπου ζωής·
3. η ποσότητα του τροφίμου και ο τρόπος κατανάλωσης που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί το ευεργετικό αποτέλεσμα που δηλώνει ο ισχυρισμός·
4. δήλωση προς τα άτομα που πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση του τροφίμου (π.χ. εγκυμονούσες)·
5. προειδοποίηση για τα προϊόντα που ενδέχεται να αποτελούν κίνδυνο για την υγεία σε περίπτωση υπερβολικής κατανάλωσής τους·
6. σε περίπτωση ισχυρισμών για τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης μιας ασθένειας, δήλωση ότι η ασθένεια έχει πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου και ότι η μεταβολή ενός από αυτούς ενδέχεται να έχει ή να μην έχει ευεργετικό αποτέλεσμα·
7. τυχόν άλλοι περιορισμοί ή οδηγίες για τη χρήση.

Οι ισχυρισμοί υγείας που βασίζονται σε γενικώς αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία και είναι ευκόλως κατανοητοί από τον μέσο καταναλωτή μπορούν να εξαιρεθούν από τη διαδικασία έγκρισης.

Τα ποτά που περιέχουν άνω του 1,2 % κατ' όγκο αιθανόλη δεν πρέπει να φέρουν ισχυρισμούς διατροφής και υγείας, εκτός από αυτούς που αναφέρονται σε μείωση της περιεκτικότητας σε αιθανόλη ή της ενεργειακής αξίας.

2.7 Τέλη συσκευασίας και διάθεσης απορριμμάτων

Σκοπός του γερμανικού διατάγματος για τις συσκευασίες (διάταγμα περί αποφυγής και Ανάκτηση απορριμμάτων συσκευασίας) είναι να αποφευχθεί ή να μειωθεί συνολικά η επίπτωση που έχει συσκευασία (απόβλητα) για το περιβάλλον.

Επομένως, το εμπόριο και η βιομηχανία υποχρεούνται να παραλάβει και να ανακυκλώσει τη συσκευασία.

Προκειμένου να συμμορφωθούν με την προαναφερθείσα νομοθετική διάταξη, οι παραγωγοί και οι διανομείς των συσκευασιών πώλησης συμμετέχουν σε ένα σύστημα διάθεσης αποβλήτων. Υπάρχουν πολλοί πάροχοι υπηρεσιών που προσφέρουν τον χειρισμό απορριμμάτων συσκευασίας, π.χ. Σύστημα Der Grüne Punkt – Duales Deutschland GmbH (Green Dot) ή το Belland Vision, δεδομένου ότι δεν υπάρχει μονοπώλιο στα συστήματα αυτά. Ειδικότερα για τα ποτά, μπορεί κανείς να βρει περισσότερες πληροφορίες στο σύνδεσμο www.dpg-pfandsystem.de/index.php/en/

Τα προϊόντα που εισάγονται και διακινούνται στην Γερμανία, διέπονται από τις υποχρεωτικές προδιαγραφές επισήμανσης που ισχύουν για την Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά. Υπάρχουν, ωστόσο, κατηγορίες προϊόντων για τις οποίες ισχύουν ειδικότερες προδιαγραφές, όπως: τρόφιμα, υφάσματα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, επικίνδυνα υλικά κ. ά., με γνώμονα πρωτίστως την ασφάλεια του καταναλωτή και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές επισήμανσης προϊόντων μπορούν να ανευρεθούν στην ιστοσελίδα της ΕΕ, υπό http://eur-lex.europa.eu/summary/chapter/consumers/0905.html?root=0905, ενώ αντιστοίχως, αναλυτικές πληροφορίες για την επισήμανση προϊόντων ειδικά για την γερμανική αγορά υπό: https://www.bmel.de/EN/topics/food-and-nutrition/food-labelling/food-labelling_node.html.

3.1 Ασφάλεια καταναλωτή

Σε γενικές γραμμές, ισχύουν στην Γερμανία τα πρότυπα και οι προδιαγραφές που ισχύουν σε όλα τα Κ-Μ της ΕΕ, όσον αφορά στην ασφάλεια του καταναλωτή κατά την χρήση ή κατανάλωση προϊόντων, με τις αντίστοιχες πιστοποιήσεις, όπως η ευρωπαϊκή σήμανση CE για τεχνικά προϊόντα, η ενεργειακή επισήμανση ή η σήμανση κατηγοριών τροφίμων. Οι κοινές αυτές, ευρωπαϊκές προδιαγραφές καλύπτουν περίπου το 90% των προϊόντων που διακινούνται στην ΕΕ. Σε συγκεκριμένες κατηγορίες ειδικού ενδιαφέροντος, όπως προϊόντα που προορίζονται για κατανάλωση ή έρχονται σε άμεση επαφή με το ανθρώπινο σώμα, όπως υφάσματα και κοσμήματα, αλλά και τα παιδικά παιχνίδια επί παραδείγματι, οι προδιαγραφές που ισχύουν στην Γερμανία δύνανται να είναι αυστηρότερες των κοινών ευρωπαϊκών και η κυκλοφορία τους να απαιτεί ειδική άδεια από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή και Ασφάλειας Τροφίμων (Bundesamt für Verbraucherschutz und Nahrungsmittelsicherheit/BVL).

Στην ιστοσελίδα του BVL (https://www.bvl.bund.de/EN/Home/home_node.html στην Αγγλική) ανευρίσκονται πληροφορίες που αφορούν τις προδιαγραφές προϊόντων όπως:

• Τρόφιμα - https://www.bvl.bund.de/EN/Tasks/01_Food/food_node.html  
• Ζωοτροφές - https://www.bvl.bund.de/EN/Tasks/02_Feed/feed_node.html 
• Καταναλωτικά αγαθά - https://www.bvl.bund.de/EN/Tasks/03_Consumer_products/consumer_products_node.html 
• Κτηνιατρικά φαρμακευτικά προϊόντα - https://www.bvl.bund.de/EN/Tasks/05_Veterinary_drugs/veterinary_drugs_node.html 
• Φυτοφάρμακα - https://www.bvl.bund.de/EN/Tasks/04_Plant_protection_products/plant_protection_productsl_node.html 

3.2 Ασφάλεια και σήμανση τροφίμων

Η εισαγωγή και διακίνηση διατροφικών προϊόντων στην Γερμανία δεν απαιτεί ειδική άδεια, ειδικά δε για όσα παράγονται εντός της ΕΕ και συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι ακόμη και προϊόντα τα οποία δεν πληρούν τις, κατά περίπτωση, αυστηρότερες προδιαγραφές του γερμανικού νόμου, δύνανται να εισαχθούν και διακινηθούν στην Γερμανία, εφόσον κυκλοφορούν νομίμως σε έτερο Κ-Μ ΕΕ, απαιτείται ωστόσο ειδική άδεια από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή και Ασφάλειας Τροφίμων.

Ειδικές προδιαγραφές ισχύουν στην Γερμανία επίσης για την πώληση «νέων τροφίμων» (novel foods, ή προϊόντα χωρίς επαρκές «ιστορικό» κατανάλωσης, κατά την ευρωπαϊκή κατηγοριοποίηση), καθώς και για προϊόντα που προορίζονται για διαβητικούς.

3.3 Πιστοποιήσεις

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/AUTO/?uri=celex:32004R0852

Οι επιχειρήσεις του τομέα των τροφίμων (όχι αυτές που εμπλέκονται στις γεωργικές καλλιέργειες ή την κτηνοτροφία, το κυνήγι ή το ψάρεμα) θα πρέπει να εφαρμόζουν τις αρχές της ανάλυσης κινδύνων και κρίσιμων σημείων ελέγχου (HACCP) οι οποίες θεσπίστηκαν ως τμήμα του Codex Alimentarius. Αυτές οι αρχές, ωστόσο, δεν αντικαθιστούν τους επίσημους ελέγχους.

Σκοπός είναι:

• να εντοπίζονται κρίσιμα σημεία ελέγχου και διαδικασίες παρακολούθησης
• να θεσπίζονται διορθωτικά μέτρα
• να καθορίζονται διαδικασίες για να επαληθεύεται ότι τα μέτρα λειτουργούν αποτελεσματικά
• να καταρτίζονται φάκελοι.

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη εθνικών κατευθυντήριων γραμμών που να βασίζονται στις αρχές της HACCP, ενώ υπάρχει η πιθανότητα κατευθυντήριων γραμμών για όλη την ΕΕ, εάν θεωρηθεί αναγκαίο.

Όταν απαιτείται από την εθνική νομοθεσία ή τη νομοθεσία της ΕΕ, οι επιχειρήσεις του τομέα τροφίμων πρέπει να εγκρίνονται και όλοι οι χώροι να καταγράφονται από την αρμόδια αρχή.

Τα τρόφιμα που εισάγονται στην ΕΕ και τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης που εξάγονται πρέπει να πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ ή ισοδύναμά τους, καθώς και τυχόν απαιτήσεις που ενδέχεται να ορίσει η εισάγουσα χώρα.

Οι κανόνες ανιχνευσιμότητας, που προβλέφθηκαν δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002, ισχύουν τώρα επίσης σε τρόφιμα που εισάγονται στην και εξάγονται από την ΕΕ, με ορισμένες νέες απαιτήσεις.

Όταν μια εταιρεία του τομέα τροφίμων ανακαλύψει ότι ένα τρόφιμο συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την υγεία, πρέπει να αποσύρει αμέσως το εν λόγω τρόφιμο από την αγορά, ενημερώνοντας τους χρήστες και τη σχετική αρχή.

4.1 ΠΟΠ-ΠΓΕ -Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα (ΕΠΙΠ)

Οι πολίτες και οι καταναλωτές ολοένα και περισσότερο ζητούν προϊόντα ποιότητας, καθώς και παραδοσιακά προϊόντα. Ενδιαφέρονται επίσης για τη διατήρηση της ποικιλομορφίας της γεωργικής παραγωγής. Ζήτηση γεωργικών προϊόντων ή τροφίμων με ταυτοποιήσιμα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, κυρίως γεωγραφικά.

Μέσω της ταυτοποίησης οι γεωργοί γνωστοποιούν στους αγοραστές και τους καταναλωτές τα χαρακτηριστικά του προϊόντος τους υπό συνθήκες ισότιμου ανταγωνισμού. Δυνητικά λαμβάνουν δίκαιη ανταμοιβή για τους κόπους τους. Ωφελεί ιδιαίτερα τις λιγότερο ευνοημένες περιοχές, τις ορεινές περιοχές και τις πιο απομακρυσμένες περιφέρειες, όπου ο γεωργικός κλάδος καλύπτει σημαντικό τμήμα της οικονομίας και το κόστος παραγωγής είναι υψηλό.

Ορισμοί

⇒ Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης ΠΟΠ

Νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:

1. Το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, χώρα
2. Του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που συμπεριλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες
3. Του οποίου όλα τα στάδια της παραγωγής εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

⇒ Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης ΠΓΕ

Νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:

1. Tο οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή χώρα
2. Tου οποίου ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του προέλευση
3. Tου οποίου ένα τουλάχιστον από τα στάδια της παραγωγής εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

⇒ Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα

Νοείται ένα ιδιότυπο προϊόν ή τρόφιμο το οποίο:

1. παρασκευάζεται με τρόπο παραγωγής, μεταποίησης ή σύνθεσης που αντιστοιχεί στην παραδοσιακή πρακτική για το εν λόγω προϊόν ή τρόφιμο ή
2. παράγεται από πρώτες ύλες ή συστατικά που είναι τα χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά

Για να μπορεί να καταχωρισθεί μια ονομασία ως ονομασία εγγυημένου παραδοσιακού ιδιότυπου προϊόντος, πρέπει:

• Να χρησιμοποιείται κατά παράδοση για την περιγραφή του ιδιότυπου προϊόντος ή
• Να προσδιορίζει τον παραδοσιακό χαρακτήρα ή τον ιδιότυπο χαρακτήρα του προϊόντος

⇒ Παραδοσιακό

Αυτό το οποίο αποδεδειγμένα χρησιμοποιείται στην εγχώρια αγορά για περίοδο που επιτρέπει τη μετάδοση μεταξύ γενεών. Η περίοδος αυτή πρέπει να είναι τουλάχιστον 30 έτη.

⇒ Ιδιότυπος Χαρακτήρας

Σε σχέση με ένα προϊόν: τα χαρακτηριστικά στοιχεία παραγωγής που διακρίνουν σαφώς ένα προϊόν από παρεμφερή προϊόντα της ίδιας κατηγορίας.

Σύγκρουση

Μια ονομασία δεν καταχωρίζεται ως ονομασία προέλευσης ή ως γεωγραφική ένδειξη όταν υπάρχει σύγκρουση με την ονομασία φυτικής ποικιλίας ή φυλής ζώων και ενδέχεται να παραπλανήσει τον καταναλωτή ως προς την πραγματική προέλευση του προϊόντος.

Μια ονομασία προτεινόμενη για καταχώριση η οποία είναι πλήρως ή εν μέρει ομώνυμη με ονομασία που έχει ήδη καταχωριστεί στο μητρώο, μπορεί να καταχωρισθεί μόνο εφόσον στην πράξη γίνεται επαρκής διάκριση μεταξύ των όρων τοπικής και παραδοσιακής χρήση.

ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ vs ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ

Μια ονομασία προτεινόμενη για καταχώριση ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ δεν καταχωρίζεται όταν, βάσει της φήμης και της αναγνωρισιμότητας ενός εμπορικού σήματος και της διάρκειας χρήσης του, η καταχώριση τους θα ήταν δυνατόν να παραπλανήσει τον καταναλωτή όσον αφορά την πραγματική ταυτότητα του προϊόντος.

Προδιαγραφές

• Ονομασία που πρέπει να προστατεύεται
• Περιγραφή του προϊόντος
• Καθορισμό της γεωγραφικής περιοχής και τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το προϊόν προέρχεται από αυτή
• Περιγραφή της μεθόδου παραγωγής
• Πληροφορίες σχετικά με τη συσκευασία
• Δεσμό μεταξύ της ποιότητας ή των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του γεωγραφικού περιβάλλοντος
• Άλλες πληροφορίες όπως: ειδικούς κανόνες επισήμανσης κλπ

4.2 Βιολογικά Προϊόντα

Ευρωπαϊκό Πρότυπο

Η βιολογική γεωργία αποτελεί μια ασφαλή μέθοδο παραγωγής τροφίμων που ανταποκρίνεται στις ανησυχίες του καταναλωτή, προωθεί την βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος και των ζώων τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.

Σε ενωσιακό επίπεδο διέπεται από τον Κανονισμό (ΕΚ)  834/2007 για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2092/91".

Το σύνολο των νομοθετικών διατάξεων του «Ευρωπαϊκού προτύπου» παραγωγής βιολογικών τροφίμων αναφέρεται ως ενωσιακή νομοθεσία για τη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.

Συμπληρωματικά σε εθνικό επίπεδο έχει εκδοθεί μια σειρά νομοθετικών πράξεων από την Ελλάδα.

4.3 Γερμανικό Πρότυπο (Naturland e.V.)

Στην Γερμανία επίσης υπάρχει και ανάλογο εθνικό πρότυπο για τη βιολογική γεωργία, που σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται η πιστοποίηση των προϊόντων ως προς αυτό για την εξαγωγή προϊόντων από άλλη χώρα προς τη Γερμανία. Το πρότυπο ονομάζεται Naturland

5.1 Πιστοποίηση HACCP

Ο υποψήφιος εξαγωγέας πρέπει να γνωρίζει ότι η ασφάλεια των τροφίμων είναι πρωταρχικής σημασίας υποχρέωση του παρασκευαστή, για την παραγωγή τροφίμων που δεν θα προκαλέσουν βλάβη στη δημόσια υγεία.

Το σύστημα για την ασφάλεια τροφίμων, γνωστό ως HACCP (Hazard Analysis Control Points) περιγράφεται από το διεθνές πρότυπο ISO 22000, πιστοποιείται από φορείς πιστοποίησης και ελέγχεται από τους κρατικούς φορείς.

Η ασφάλεια των τροφίμων διασφαλίζεται κυρίως με προληπτικά μέτρα, όπως είναι η εφαρμογή ορθών πρακτικών υγιεινής και η εφαρμογή διαδικασιών που διέπονται από αρχές βασιζόμενες στον προσδιορισμό και την ανάλυση των κινδύνων στα τρόφιμα και των κρίσιμων σημείων ελέγχου τους.

Τα προληπτικά αυτά μέτρα εφαρμόζονται όχι μόνο στα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, αλλά και στην παραλαβή των πρώτων υλών, καθώς και στην συσκευασία, αποθήκευση και διανομή των τελικών προϊόντων και συνθέτουν το σύστημα αυτοελέγχου μιας επιχείρησης τροφίμων. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) 852/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την υγιεινή των τροφίμων είναι υποχρεωτική για τους υπεύθυνους των επιχειρήσεων τροφίμων η θέσπιση, η εφαρμογή και η τήρηση μιας διαρκούς διαδικασίας που θα βασίζεται στις αρχές του HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points = Ανάλυση Κινδύνων Κρίσιμων Σημείων Έλεγχου). Το σύστημα HACCP, προκειμένου να εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις και ιδίως σε μικρές επιχειρήσεις τροφίμων, προσαρμόζεται στη φύση, στο μέγεθος και στη δραστηριότητα κάθε επιχείρησης.

Ο υποψήφιος εξαγωγέας πρέπει να είναι ενημερωμένος και να εφαρμόζει ένα πλήρες σύστημα για την ασφάλεια τροφίμων, σύμφωνα με τις αρχές HACCP. Μέρος του σχεδιασμού του συστήματος HACCP αποτελούν οι περιγραφές προϊόντων και ο προσδιορισμός των κινδύνων σε όλο το μήκος του διαγράμματος ροής της διαδικασίας παραγωγής. Οι περιγραφές προϊόντων και τα διαγράμματα ροής συνιστούν την ελάχιστη τεκμηρίωση που πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμη προς τον πελάτη.

5.2 IFS, BRC

To IFS (International Food Standard), αποτελεί ένα ιδιωτικό πρότυπο πιστοποίησης για την ασφάλεια και ποιότητα των τροφίμων και έχει αναπτυχθεί από τις Ενώσεις  του Γερμανικού (FCD), και Γαλλικού (HDE) Λιανικού Εμπορίου, καθώς και συμμετοχή ιταλικών ενώσεων.

Αντίστοιχα το BRC αποτελεί ιδιωτικό πρότυπο πιστοποίησης ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων που όμως έχει αναπτυχθεί και διαχειρίζεται από τον Βρετανικός Οργανισμός Λιανεμπορίου/British Retail Consortium (BRC)

Οι πιστοποιήσεις BRC και το IFS αποτελούν αναγνωρισμένο πρότυπα από το GFSI (Global Food Safety Initiative). Απαιτούνται από εισαγωγείς και Super Market ως κριτήρια επιλογής προμηθευτών, με εμφανή προτίμηση της Γερμανικής αγοράς στο IFS. Η συγκεκριμένη πιστοποίηση συχνά τίθεται και ως  προδιαγραφή για την καταχώριση των εισαγωγέων στη λίστα των προμηθευτών τους (π.χ. ALDI).

6.1 Δοκιμές προϊόντων και διαχείριση κινδύνων

RASFF

Ο υποψήφιος εξαγωγέας πρέπει να ενημερώνεται και να έχει ένα σύστημα εντοπισμού και αναγνώρισης των απειλών που σχετίζονται με την ασφάλεια των τροφίμων στον χώρο που δραστηριοποιείται.

Το διαδίκτυο αποτελεί μία καθημερινή πηγή πληροφόρησης. Ένα σύστημα που προέκυψε από την ανάγκη των αρμόδιων αρχών να μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες για τα διατροφικά σκάνδαλα και τις κρίσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια των τροφίμων είναι το σύστημα RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed). Το RASFF δίνει τη δυνατότητα ταχείας και αποτελεσματικής ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όλα τα μέλη του RASFF διαθέτουν μια υπηρεσία που λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση και εξασφαλίζει την αποστολή, παραλαβή και διεκπεραίωση των επειγουσών κοινοποιήσεων σε όσο το δυνατόν πιο σύντομο χρονικό διάστημα. Για την Ελλάδα υπεύθυνος για το σύστημα RASFF είναι ο ΕΦΕΤ Χάρη στο RASFF αποφεύχθηκαν πολλοί κίνδυνοι σχετικοί με την ασφάλεια των τροφίμων, προτού υπάρξει βλάβη για τους καταναλωτές.